Svima je već poznato da su na teritoriji Srbije, do petka, 6. avgusta, registrovana prva dva slučaja obolevanja od groznice Zapadnog Nila, koja su se završila smrtnim ishodom. Ovu informaciju potrvrdio je i Institut za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut”.
Oboljenja su registrovana kod jedne osobe muškog i jedne osobe ženskog pola, starosti 63 i 50 godina. Obe osobe su imale pridružena hronična oboljenja i nisu bile sa teritorije Pančeva, već iz Južnobačkog i Sremskog okruga.
Zašto su onda Pančevci najugroženiji?
Stručnjaci sa Zavoda za biocide i medicinsku ekologiju bili su u našem gradu od 12. do 23. jula i uzorkovali su komarce. Njihov cilj bio je upravo da utvrde ima li kod nas krvopija zaraženih virusom Zapadnog Nila. Slična istraživanja sprovedena su, naravno, i u drugom gradovima.
Izveštaj Zavoda je stigao 27. jula i pokazao je da imamo razloga za brigu.
Naime, prisustvo genoma virusa Zapadnog Nila otkriveno je u domaćim komarcima Culex pipiens sa šest lokacija na teritoriji Pančeva i dve lokacije na teritoriji Beograda.
Kada je reč o Pančevu, zaraženi komarci su nađeni na sledećim mestima:
- Nadel,
- Кudeljarski nasip kod „Rode“,
- rit ispod mosta,
- Glogonj,
- Кačarevo,
- Jabuka.
Da li da počnemo da paničimo?
Panici mesta nema. Osim ako niste u onih nešto manje od 1 posto ljudi o kojima će biti reči nešto niže u tekstu…
Ali naravno da vam nije svejedno kad pročitate ovakvu vest i kad znate sa koliko komaraca doživite bliski susret samo tokom jedne večernje šetnje.
Nelagoda je još veća ako niste sasvim sigurni koliko je virus Zapadnog Nila stvarno opasan i može li vam zaraženi komarac istinski nauditi.
Upravo iz tih razloga stručnjaci sa „Batuta” postavili su na sajt Instituta detaljno obaveštenje o tome šta je groznica Zapadnog Nila, kako nastaje, kako se prenosi i kako se možemo zaštititi. U nastavku prenosimo najvažnije delove tog obaveštenja budući da je ono došlo od najrelevantnijeg izvora koji o ovoj temi može da se izjasni u našoj zemlji.
Jul i avgust najkritičniji
Groznica Zapadnog Nila je sezonsko oboljenje koje je najviše zastupljeno u periodu najveće aktivnosti vektora – komaraca. Za naše geografsko područje karakteristično je da vektori postaju aktivni u proleće (mart/april), a period njihove intenzivne aktivnosti je od kraja maja do septembra.
Sezona transmisije virusa Zapadnog Nila u Srbiji uobičajeno traje od juna do novembra.
Prvi oboleli se registruju uglavnom u drugoj polovini jula, a najveći broj slučajeva se prijavljuje tokom avgusta.
Nije to od juče
Groznica Zapadnog Nila (GZN) prisutna je na pojedinim područjima Evrope još od 60-ih godina prošlog veka, a sporadični slučajevi i manje epidemije u humanoj populaciji registrovani su u nekoliko zemalja istočne i južne Evrope tokom poslednjih 15 godina.
Infekcija virusom Zapadnog Nila je zvanično prvi put registrovana u humanoj populaciji na teritoriji Srbije krajem jula 2012. godine.
U periodu od 2012. do 2020. godine na teritoriji naše zemlje registrovano je ukupno 1.032 slučaja groznice Zapadnog Nila. U istom periodu beleži se i 98 smrtnih ishoda koji se mogu dovesti u vezu sa obolevanjem od groznice Zapadnog Nila.
Tokom sezone nadzora 2020. godine u Srbiji nisu prijavljeni slučajevi obolevanja ljudi od ove bolesti.
Кako se bolest prenosi?
Groznica Zapadnog Nila je virusno oboljenje koje se prenosi ubodom zaraženog komaraca. Glavni vektor, odnosno prenosilac je Culex pipiens, vrsta komarca koja je odomaćena i kod nas.
Glavni rezervoar zaraze su različite vrste ptica, u kojima se virus održava, dok je čovek slučajni, odnosno takozvani „slepi domaćin” i infekcija virusom Zapadnog Nila se sa njega dalje ne prenosi.
Кoji su simptomi?
Većina osoba (80%) inficirana virusom Zapadnog Nila nema nikakve simptome i znake bolesti.
Кod manjeg procenta zaraženih osoba (približno 20%) simptomi podsećaju na oboljenje slično gripu, sa:
- naglom pojavom povišene telesne temperature,
- glavoboljom,
- bolovima u mišićima i zglobovima,
- umorom,
- blagim prolaznim osipom i
- limfadenopatijom (uvećanjem limfnih čvorova).
Ne bi valjalo da ste u ovoj grupi
Međutim, kod pojedinih osoba (manje od 1%), dolazi do nastanka aseptičnog meningitisa ili encefalitisa, odnosno neuroinvazivnog oblika bolesti, koji zahteva hospitalizaciju.
Simptomi neuroinvazivnog oblika bolesti su: glavobolja, ukočen vrat, stupor (tupost), dezorijentisanost, koma, tremori, konvulzije, slabost mišića i paraliza.
U slučaju da se jave, treba se bez odlaganja javiti lekaru.
Posledice mogu potrajati
U „Batutu” navode da nakon preležane infekcije često dolazi do razvoja dugotrajnih posledica, kao što su: umor, gubitak pamćenja, teškoće prilikom hodanja, mišićna slabost i depresija.
Letalitet je veći kod starijih osoba, naročito kod osoba iznad 75 godina života.
Kako da se zaštitite?
Da biste se zaštitili od uboda zaraženog komarca, u „Batutu” preporučuju da primenjujete mere lične zaštite koje su nam svima uglavnom dobro poznate. Evo šta predlažu stručnjaci sa Instituta.
- Kada boravite na otvorenom, upotrebljavajte repelente na otkrivenim delovima tela.
- Nosite odeću dugih rukava i nogavica, svetle boje. Preporučljivo je da odeća bude komotna, jer komarci mogu da ubadaju kroz pripijenu odeću.
- Izbegavajte boravak na otvorenom u sumrak i u zoru, jer su tada komarci najaktivniji.
- Koristite zaštitne mreže protiv komaraca na prozorima, vratima i oko kreveta.
- Ako je moguće, boravite u klimatizovanim prostorima, jer je broj insekata u takvim uslovima značajno smanjen.
- Izbegavajte područja sa velikim brojem insekata, kao što su šume i močvare.
Kako da smanjite broj komaraca na otvorenom? Oduzmite im vodu!
Smаnjеnjе brоја коmаrаcа nа оtvоrеnоm gdе sе rаdi, igrа ili bоrаvi, pоstižе se, prema tvrdnjama nadležnih sa „Batuta”, pre svega isušivаnjеm izvоrа stајаćе vоdе.
Razlog je sasvim logičan: nа tај nаčin se smаnjuје brој mеstа nа које коmаrci mоgu dа pоlоžе svоја јаја.
Zato nајmаnjе јеdnоm nеdеljnо trеbа da isprаznite vоdu iz sакsiја zа cvеćе, pоsudа zа hrаnu i vоdu zа кućnе ljubimcе, iz каnti, burаdi i limеnкi.
Uкlоnite i оdbаčеnе gumе i drugе prеdmеtе којi mоgu dа priкupljајu vоdu.
